عوامل سازگاری در بدن زالو

سازگاری در زالوها

برخی زالوها زندگی نیمه انگلی دارند و از خون مهره داران تغذیه می کنند . این جانوران همانند کرم های پهن تغییرات ساختاری و توانایی سازگاری های متنوعی در شیوه های زندگی آزاد و انگلی شان نشان می دهند  ، به نحوی که با شرایط محیطی موجود (رودخانه ، آب های ساکن و ...) خود را سازش داده و بقای خود را حفظ می نمایند .

مشخصات اصلی این موجودات عجیب که موجب سازگاری می شوند  به شرح ذیل می باشد :

شکل بدن

بدن زالو به صورتی از طرف پشتی – شکمی پهن و دراز شده است که به خوبی برای زندگی در آب سازگار می باشد . فقدان اعضای ضمیمه خارجی باعث می شود که برای جا به جایی در محیط آب با مقاومت زیادی از طرف این محیط رو به رو نشود . زالو با شنای فعال نه فقط از شکارچیان خود دوری می کند ، بلکه با موفقیت قربانی خود را یافته و شکار می کند .

 

مایع مخاطی

غدد مخاطی اپیدرمی زالو ، مایع مخاطی را به صورت یک لایه ی نازک روی سطح ترشح می کنند . مایع مخاطی از خشک شدن بدن زالو به ویژه زمانی که روی زمین یا در معرض هوا حرکت می کند ، جلوگیری می کند . به علاوه ، این پوشش مخاطی نیروی اصطکاک ناشی از آب را نیز کاهش می دهد .

 

بادکش ها

در اغلب زالوها هر انتهای بدن به یک بادکش مجهز است. بادکش ها اندام هایی جهت اتصال زالو هستند و زالو به کمک آن ها محکم به بدن میزبان می چسبد. بادکش ها به عنوان اندام های جابهجایی هم استفاده می شوند. فقدان زواید پامانند و تارچه سبب می شود که میزبان وجود زالو را که یک انگل خارجی است، به سهولت احساس نکند.

 

آرواره های داسی شکل

زالوهای خون خوار مانند اعضای هیرودینیده به کمک بادکش خلفی به برخی مهره داران چسبیده، سپس به کمک ۳ آرواره ی داخل دهان خود در بادکش قدامی یک زخم ایجاد می کند.این زالوها واجد دندان های تیز یا دندانه هایی هستند که روی لبه ی آرواره ها قرار داشته و به کمک ماهیچه ها به عقب و جلو می روند و با حرکات چرخشی جراحت بدون درد ایجاد می کنند. ۳ آرواره درست شبیه به داس های نیم دایره هستند و عمل آن ها با یکدیگر زخم Y شکل یا ۳ شعاعی روی پوست میزبان ایجاد می کند، که شاخص زخم حاصله به وسیله ی این گروه زالوها است.

 

 

حلق مکنده

دهان زالو به یک حلق ماهیچه ای که به کمک ماهیچه های شعاعی به دیواره ی بدن متصل است منتهی می شود. حلق به عنوان یک پمپ مکنده متناوبا تنگ و گشاد می شود. به طوری که خون تراوش شده از زخم بدن میزبان مکیده شده و وارد چینه دان زالو می شود.

 

هیرودین

غدد بزاقی زالوها یک ماده ی ضد انعقاد به نام هیرودین تولید می کند. این ماده از لخته شدن خون زمانی که زالو در حال مکیدن خون میزبان خود است جلوگیریو سپس جریان پیوسته ای از خون را در محل زخم ایجاد شده فراهم می کند. به همین علت، زخم ایجاد شده توسط زالو مدت طولانی حتی بعد از جدا شدن زالو از شکار همچنان باقی مانده و خونریزی ادامه می یابد.خفاش های خون خوار و کرم های قلاب دارهم ماده ی مشابهی جهت تسهیل تغذیه ی خو ترشح می کنند.

 

چینه دان

وعده های غذایی زالو کم و با فاصله هستند. چرا که شانس شکار کردن و گرفتن یک میزبان بسیار کم است. بنابراین غذا خوردن در زالوها پدیده ای اتفاقی و نامنظم است. بسیاری از زالوها قادرند مدت های طولانی بدون غذا زندگی کنند. دستگاه هضم و جذب هم بر همین اساس سازش یافته است. در یک وعده ی غذایی، زالو چندین برابر وزن خود خون می مکد که این مقدار نیاز چندین ماه یا حتی سال آن را تامین می کند. برای جا دادن این حجم خون، زالو واجد چینه دانی وسیع با دیواره ی نازک، قابل ارتجاع با قدرت انبساط زیاد است. همچنین بخشی از خون در کیسه های ذخیره ی جانبی که در اطراف چینه دان قرار دارد حفظ می شود. بنابراین چینه دان می تواند خون کافی را تا حتی ۴ ماه نگه دارد. اگر چه برخی گونه ها که انگل مهره داران هستند، همیشه به میزبان خود متصل باقی می مانند.

 

هضم کند (آرام)

بعد از یک وعده ی غذایی زالو از میزبان جدا شده و غذا را با سرعت کند در حالت کرختی و بی حسی هضم می کند. آخرین محفظه ی چینه دان از پشت و از میان یک شکاف منقبض شونده به داخل معده باز می شود، طوری که خون از چینه دان به آرامی به داخل معده وارد می شود. هضم تمامی هون داخل چینه دان ممکن است ماه ها طول بکشد، بنابراین برای چیندین ماه غذا فراهم است. برخی از زالوها برای رشد به بیش از دو بار تغذیه در سال نیاز ندارند، به همین علت زالوها فاقد آنزیم های هضمی فعال و انواع شیره های هضمی هستند.

 

لوله های مویین اپیدرمی

یک شبکه گسترده و نازک از لوله های مویین حفره ی بدنی به اپیدرم نفوز می کنند. با کمک این لوله ها، زالو نیازی به اندام های تنفسی مخصوص نداشته و تبادل گازی محیط و زالو از طریق انتشار بین آب محیط و زالو صورت می گیرد.

 

زیستگاه

ویژگی های زیستگاه های زالو نیز نوعی سازگاری با زندگی انگلی اش محسوب می شود. زالوها در مناطقی مثل استخرها و حوضچه ها ، یعنی جایی که انسان و گله های حیوانات برای نوشیدن آب و استحمام می آیند، فراوان تر هستند. تمایل زالوها به آب های کم عمق نیز آن ها را قادر می سازد که زیر الوار، سنگ ها و دیگر اشیای داخل آب سکنی گزینند. اغلب این جانوران از غذای خاصی تغذیه نمی کنند و تنوع غذایشان زیاد است.